Na još nedovoljno istraženom lokalitetu u Prebrezi kod Blaca, stručnjaci Prirodnjačkog muzeja u Beogradu u sklopu planiranih aktivnosti radili su istraživanje zemljišta, a rezultati će biti poznati za oko mesec dana. Reč je o paleontološkom nalazištu gde su do sada već pronađeni fosilni ostaci koji ukazuju da su pre više od deset miliona godina na ovom prostoru živeli mamuti, antilope, hijene, žirafe.
Pronađeni ostaci različitih životinja i praistorijskih biljaka koji odavno ne žive na evropskom kontinetu čine da ovaj lokalitet važi za jedan od najstarijih nalazišta fosila u Evropi i svetu, a u JKP Hammeum koje upravlja ovim loklaitetom kažu da će u bućnosti predstavljati neizostavni deo turističke ponude Topličkog okruga.
U Prebrezi na mestu poznatom kao “Gluvi potok” pronađeni su miocenska preteča gazele i miocenska hijena, prve dve životinje koje su označile starost lokaliteta i ukazale na značaj ovog mesta. Radi se o fosilnim ostacima praistorijskih životinja, mastodonta, žirafe i drugih čiji se originali nalaze u Prirodnjačkom muzeju u Beogradu a replike na samom nalazištu u specijalizovanim vitrinama na otvorenom, koje posetioci mogu da vide tokom obilaska lokaliteta – kaže Ana Cerović, koordinator za zaštitu Spomenika prirode Prebrza.
Dodaje da je reč o izuzetno starom i vrednom nalazištu koje pokazuje vreme kada se životinjski svet znatno razlikovao od današnjeg, te da su do sada otkriveni ostaci 12 vrsta krupnih sisara, a među njima je nekoliko vrsta prvi put nađeno u Evropi, dok ostaci poput miocenske hijene i gazele, bar do otkrića u Prebrezi, nisu bile poznate nauci.
Radimo na popularizaciji ovog zaštićenog područja druge kategorije i prvog stepena zaštite. Na lokalitetu su postavljene table, putokazi i panoi za turiste koji žele da obuđu ova j prostor. Do sada smo postavili 8 panoa na kojima je prikazana geološka starost lokaliteta, zatim fotografije istraživanja i istraživača, počeci istraživanja i fotografije prvih fosila – ističe Cerović.
Do samog lokaliteta je urađen pristupni pur i staze kao i 16 vitrina na otvorenom sa replikama eksponata koji su na tom nalazištu pronađeni, ali je većina planiranih aktivnosti na promociji ovog nalazišta tokom ove godine zbog pandemije virusa korona otkazana, pa su i posete turista u manje od očekivanog.
Do sada pronađeno preko 100 fosilnih ostataka životinja
Lokalitet “Prebreza” na kome su pronađeni ostaci praistorijskih životinja otkriven je 1958. godine i od tada je zanimljiv za naučna istraživanja i stalna iskopavanja, koja donose nova saznanja uglavnom o živom svetu koji je postojao u praistoriji.
Ipak, prvi sačuvani ostaci pronađeni su 1996. godine i do sada je na ovom prostoru otkriveno preko 100 fosilnih delova različitih životinja, papkara, kopitara, mesoždera, biljojeda, tu su nekada živele i antilope, gazele i preci današnjih srna i koza.
Nalazište Prebreza se prostire na površini od oko jednog hektara, a posebnu pažnju su privukli pronađeni delovi butne kosti i karlice mamuta i ostatak skamenjene ptice koja leži, što, kako tvrde stručnjaci, ukazuje na činjenicu da se na tom području desila neka iznenadna i neočekivana elementarna nepogoda ili prirodna katastrofa.
Inače, Prebreza je jedino paleontološko nalazište u Srbiji, zbog čega je pod zaštitom države.
